۱) پنج گروه کلمه مهم املایی از متن درس بیابید و بنویسید.
توسّل به حضرت زهرا، جلیقه نجات، غلم داران، زهرای مرضیه، رعب و وحشت، تحول عظیم .
۲) مترادف واژه های زیر را از متن درس بیابید.
فراموشی: (نسیان)
بیریا و صمیمی: (ساده و بی تکلّف)
۳) به جمله های زیر توجّه کنید.
الف) خطوط دفاعی دشمن یکسره فروریخت.
ب) آنها تاریخ آیندهٔ بشریت را میسازند و آیندهٔ بشریت، آیندهٔ الهی است.
پ) اینها دریادلان صف شکنی هستند که دل شیطان را از رُعب و وحشت میلرزانند.
به جملۀ «الف» که یک فعل دارد، «ساده» میگویند.
در نمونۀ دوم، دو جمله به کمک حرف پیوند «و» در کنار هم قرار گرفتهاند؛ «و» مهمترین و پرکاربردترین پیوند هم پایهساز در زبان فارسی است؛ بدین معنا که اگر میان دو جمله بیاید، آنها را در یک ویژگی، «همپایه» میسازد؛ مثل کارکرد آن در نمونۀ «ب»؛ همان طور که میبینید «و» دو جملۀ ساده را به هم پیوند داده و آنها را از نظر مستقل بودن، همپایه قرار داده است.
پیوندهای همپایهساز عبارتاند از «و، امّا، ولی، یا، …»
جملهٔ «پ»، شامل دو جمله است که از نظر معنایی به یکدیگر وابستهاند؛ به طوری که یکی از جملهها بدون دیگری ناقص است؛ به همین دلیل جملۀ «پ» را جملۀ «مرکّب» مینامیم.
حرف «که» پیوند وابستهساز است و جملۀ دوم را به جملۀ وابسته تبدیل کرده است.
جملهٔ مرکّب، معمولاً از یک جملۀ پایه (هسته) و یک یا چند جملۀ پیرو (وابسته) تشکیل میشود. بخشی که پیوند وابستهساز ندارد، «پایه» است.
پیوندهای وابستهساز عبارتاند از: «که، تا، چون، اگر، زیرا، به طوری که، هنگامی که و …»
جملۀ «پ» را از این دید بررسی میکنیم:
– جملۀ پایه یا هسته: اینها دریادلان صف شکنی هستند.
– جملۀ پیرو یا وابسته: (که – پیوند وابستهساز) دل شیطان را از رعب یا وحشت میلرزانند.
حال از متن درس برای هریک از انواع جمله، نمونه ای بیابید و بنویسید.
جمله مرکب: تاریخ، مشیت باری تعالی است که از طریق انسانها به انجام میرسد.
جمله ساده: بعضی دیگر از بچهها گوشه خلوتی یافته اند و گذشته خویش را با وسواس یک قاضی میکاوند.